Sakarya Kaleleri

[yasinkun]

Paşalar Kalesi (Pamukova)



Sakarya ili Pamukova ilçesi Paşalar Köyü’nde oldukça sarp bir tepe üzerindeki kalenin yapım tarihini belirleyecek bir kitabeye rastlanmamıştır. Bununla beraber, sur duvarlarında yer yer Roma dönemine ait mimari parçaların ve mezar stellerinin kullanılmış oluşu, kalenin Bizans döneminde yapıldığını göstermektedir. Kalenin kuzey ve güney sur duvarları arasında yapım farklılıklarının oluşu Erken Bizans döneminde yapılıp, geç Bizans Devrinde onarılarak kullanıldığını göstermektedir. Kale Geyve’den Mekece’ye kadar uzanan Pamukova’ya tamamen hâkim bir konumdadır.

Kaletepe denilen mevkideki kalenin ana kaya üzerindeki sur duvarları tepeyi yuvarlak biçimde çevirmiştir. Surların büyük bir bölümü tahrip olmasına karşılık kalıntılarından iri kesme taşlardan yapıldığı, taşların aralarına tuğla hatıllarının yerleştirilerek duvarların örüldüğü görülmektedir. Duvarlarda 9-10 m. aralıklarla üç adet üçgen çıkıntının bulunuşu kulelerle takviye edildiğini göstermektedir. Bu çıkıntıların arkasındaki mekânların üzerinin tonoz veya kubbe ile örtüldüğü izlerden anlaşılmaktadır.

Güney yönündeki surlar diğerlerinden biraz farklı bir görünümdedir. Burada diğerlerine göre daha küçük ölçüde 7-8 sıra taşlar üzerine tuğladan yuvarlak kemerli bir girişe yer verilmiştir.
Surların içerisinde bulunan yapılar büyük ölçüde tahrip olmuştur. Bunun en büyük nedeni de kalede yapılan kaçak define kazılarıdır.


Harmantepe Kalesi (Merkez)



Sakarya il merkezinde Harmantepe Köyü’nün kuzeyinde bulunan kale doğal bir tepe üzerinde Bizans döneminde yapılmıştır. Kalenin bulunduğu yere Küçük Söğütlü’den Akçakamış Köyü’ne giden yoldan, tarlalar arasından gidilmektedir.

Günümüze iyi bir durumda gelen kalenin elips şeklinde bir planı vardır. Yöresel kesme taşlardan yapılmış olan sur duvarları 2 m. kalınlığındadır, yüksekliği ise 8-10 m. arasında değişmektedir. Ayrıca 5.00x5.00 m. ölçüsünde altı kare kule ile sur duvarları desteklenmiştir. Kuleler moloz taş ve kireç harçlıdır. Kulelerin içerisindeki izlerden ahşap katların bulunduğu da anlaşılmaktadır. Sur duvarları ve kuleler üzerinde mazgal delikleri bulunmaktadır.

Kalenin girişi güney yönünde olmasına karşılık, değişik yerlerde beş tane yuvarlak girişe daha yer verilmiştir. Bu kapıların iç yüzlerinde ahşap sürgü yerlerinin delikleri görülmektedir.