Sakarya Yöresi Yemekleri - Sakarya Mutfağı

[yasinkun]

Yörede yaşayan halkın yiyecek kültürü; başta kentteki yaşam standartları ve ekonomik alanlarla yakından ilgilidir. Endüstriyel alanlarda çalışanlar -özellikle gelir düzeyi yüksek olanlar- arasında aperatif/hazır yiyeceklerin; tarımsal üretim alanlarında çalışanlarda, hamur işleri ve sebze yemeklerinin; göçer yaşam tarzında hayatlarını sürdüren topluluklarda ise, et ve hayvansal yiyeceklerin yoğun olarak tüketildiği görülmektedir. Ayrıca iklimin ve yörenin coğrafi özelliklerin de etkisiyle yöre yetişen ürün çeşitlilik göstermekte ve yiyecek kültürü de zenginleşmektedir.

Sakarya yöresi beslenme alışkanlıklarında temel belirleyici özelliklerden biri de, içinde bulunulan alt kültür gruplarının kültürel yapısıdır. Yani Sakarya mutfağı ya da yemek kültürü denildiğinde, Sakarya’da yaşayan alt kültür gruplarındaki insanların beslenmesini sağlayan yiyecekler-içecekler, bunların hazırlanması, pişirilmesi, korunması; bu işlemler için gerekli araç-gereç ve teknikler ile yemek yeme adabı ve mutfak çevresinde gelişen tüm uygulamalar ve inanışlar anlaşılmalıdır.

Ülkemizin birçok yerinde olduğu gibi, Türk Kültürü açısından Sakarya mutfağındaki zenginlik; Orta Asya’dan, Balkanlardan, Kafkaslardan taşınan ve Anadolu topraklarında buluşan ürünlerin çeşitliliği ile uzun bir tarihsel süreç boyunca birbirinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim sonucunda ortaya çıkmıştır. Geliştirilen yeni tatlar, yöre mutfak kültürünün bugüne gelmesini sağlamıştır. Genel olarak tahıl, çeşitli sebze ve bir miktar etle, sulu olarak hazırlanan yemek türleri, çorbalar, zeytinyağlılar ve hamur işleri ve kendiliğinden yetişen otlarla hazırlanan yemeklerden oluşan Sakarya Mutfağı; pekmez, yoğurt, bulgur vb. gibi kendine özgü sağlıklı yiyecek türlerini de ortaya çıkarmıştır. Yörede alt kültür grupları arasında farklı lezzetleri barındıran yeme-içme biçimleri, özel gün, kutlama, ve törenlere ayrı bir anlam ya da kutsallık taşımaktadır. Sakarya mutfağı, çeşit zenginliği ve damak tadına uygunluk yönünden olduğu kadar birçok yemek ve yiyecek türü ile sağlıklı ve dengeli beslenmeye kaynaklık edebilecek örnekleri barındırmaktadır.

SAKARYA İLİ YÖRESEL YEMEKLERİ

SAKARYA’DA YAŞAYAN MANAV VE MUHACİRLERE AİT YEMEKLER

1. Un Çorbası
2. Sütlü Çorba
3. Sütlü Umaç Çorbası
4. Sütsüz Umaç Çorbası
5. Kesme Çorba
6. Dımbıl Çorbası
7. Tarhana Çorbası
8. Ulanbüyüden Çorbası
9. Garagöz Fasülleli Dımbıl Çorbası
10. Ayran Çorbası
11. Tarna Çorbası
12. Un Çalma Çorbası
13. Bulgur Çorbası
14. Erişli Çorbası
15. Bayram çorbası
16. Tatlı tarhana (Süt ile yapılıyor)
17. Dartılı Keşkek
18. Hindi Dolması
19. Kartalaç Yemeği
20. Yoğurtlu Pazına
21. Hodan (Kaldırek)
22. Hodan Dolması
23. Kazayağı Mancarı
24. Kabak Çiçeği Dolması
25. Efelek-Ebegümeci Yemeği
26. Ebegümeci Yahnisi
27. Efelek Yahnisi
28. Biryan
29. Karagöz (Bostan) Mancarı
30. Turp Mancarı
31. Gazicak Mancarı
32. Toka Mancarı
33. Sirken Mancarı
34. Kedi Burun
35. Sütliyen
36. Kök Mantarı
37. Til Til Mantarı
38. Kavak Mantarı
39. Fındık Mantarı
40. Garagulak Mantarı
41. Gelin Mantarı
42. Keçi Sakalı
43. Döbelen Mantarı Yemeği
44. Dılbıran Mantarı
45. Sütlük Mantarı
46. Mantar Kavurması
47. Yoğurt
48. Tuzlama
49. Şekerleme
50. Semiz Otu Salatası
51. Kara Mancarı Salatası
52. Su Mancarı Salatası
53. Turp Mancarı Salatası
54. Kızılcık Turşusu
55. Döngel Turşusu
56. Ekşimikli (Çökelek)
57. Turşu Ayranlı Turşu
58. Yağlı Turşu
59. Kuru Börek
60. Yuka
61. Düdük Makarna
62. Haşlama
63. Kırtıl
64. Helle Melle
65. Bazlama
66. Kazayağı Mancarı Pidesi
67. Su Mancarı Pidesi
68. Cevizli Lokum
69. Kazayağı Mancarı Böreği (Katleme)
70. Arnavut Böreği
71. Nazlı
72. Boşnak Böreği
73. Gözleme
74. Gaygana
75. Bazlama
76. Çizleme
77. Kıymalı Çizleme
78. Mantı (Kesme)
79. Gulak (Kıymalı ve Ekşimikli)
80. Malay (Sütlü ve Dartılı)
81. Kori (Ev makarnası)
82. Peçeli (Ayranlı börek)
83. Filiya ( Kaynatılmış suya konularak pişiriliyor)
84. Kaçamak
85. Nohutlu Ekmek
86. Cevizli börek
87. Petla (Bazlama)
88. Süt Kapama
89. Fasulyeli Börek (Kuru Fasulye)
90. Pırasalı Börek
91. Soğanlı Börek
92. Akciğerli Börek
93. Mayalı Börek
94. Laknur (Isırganlı Börek)
95. Üre
96. Uhut
97. Kuru Börek Tatlısı
98. Kurtcağız Tatlısı
99. Kabak Kıvırma
100. Gıvırma
101. Yuka Böreği
102. Höşmelim
103. Gara Helva Tatlısı
104. Gullu Gabak Tatlısı
105. Gaplı Gabak Tatlısı
106. Toplu Gabak Tatlısı
107. Pirinçli Gabak Tatlısı
108. Sütlü Gabak Tatlısı
109. Cevizli Gabak Tatlısı
110. Fındıklı Gabak Tatlısı
111. Büzme Börek Tatlısı
112. Gara Börek Tatlısı
113. Sütlü Üzüm Tatlısı
114. Un Helvası Tatlısı
115. Keten Helva

SAKARYA’DA YAŞAYAN ABHAZLARA AİT YEMEKLER

1. Un Çorbası
2. Yoğurt Çorbası
3. Çüven Ekmeği
4. Ceviz Yağı
5. Abhaza Usulü Ceviz Yağı
6. Acıka
7. Darı Çorbası (Nertuhcise)
8. Pirinç Çorbası
9. Peynirli Pasta (Açamuka)
10. Abhaz Tatlısı
11. Darı Pilavı
12. Abhaz Tavuğu
13. Abhaz Usulü Cevizli Sosla Hazırlanan Piliç
14. Kara Lahana Sızbalı (Ahulçapa)
15. Turp Sızbalı (Asısa Çapa)
16. Şalgam Salatası
17. Şalgam Yemeği
18. Abhaz Usulü Kızılcıklı Barbunya Püresi
19. Abhaz Peyniri
20. Peynir Yapımı
21. Peynir Yemeği
22. Aşıc
23. Peynirli Börek
24. Soğan Yemeği
25. Isırgan Otu
26. Kara Lahana (Ahul Eysarçaça)
27. Kaz Ayağı (Ankundur)
28. Taze Fasulye
29. Kabak Yemeği / Kapçı
30. Haşlama Et Ajuhta
31. Kapara
32. Abhaz Usulü Ceviz Yağı
33. Abhaz Usulü Sarımsak Ve Domates Salatası

SAKARYA’DA YAŞAYAN ÇERKEZLERE AİT YEMEKLER

1. Mısır Çorbası - Natıfıps
2. Un Çorbası – Aguvestır
3. Bulgur Çorbası
4. Dövme Darı Çorbası
5. Hantıkoleps / Hantgups
6. Çerkes Çorbası
7. Çerkes Çorbası
8. Ekmek / Haluğ
9. Mısır Ekmeği
10. Mısır Pastası
11. Darı Pastası
12. İrmik Pastası
13. Kosi Paste
14. Mayalı Ekmek / Haluğ Tegiğa
15. Mayasız Ekmek / Mukumipş
16. Biber Tuzu
17. Hacığaps
18. Mısır Çorbası - Natıfıps
19. Mayalı Saç Ekmeği
20. Mercimek Çorbası - Lahse
21. Ev Ekmeği
22. Hingel
23. Yufka Pilavı
24. Çerkes Pilavı
25. Çerkes Tavuğu / Epışıps
26. Cevizli Çerkes Tavuğu
27. Pirinçli Epışıps Şıpsı
28. Pışıps Şıpsı
29. Yumurtalı Şıpsı
30. Çerkes Tavuğu
31. Fırında Bal Kabağı
32. Gomıl-Gumilej
33. Kabışıps-Kabığın-Kabıpsı
34. Mısır Çorbası (Aşure)
35. Sütlaç
36. Nişasta Helvası
37. Halıbj
38. Şeker Kamışı Pekmezi
39. Bal Kabağı Reçeli
40. Şeker Pancarı Pekmezi
41. Nişasta
42. Hamur Mayası
43. Biber Tuzu (Şıbjıy Suğ)
44. Cevizli Biber (De Şuğ)
45. Çerkes Turşusu
46. Diken Ucu Salatası (Kasıke)
47. Kaz Ayağı Salatası (Goşeğın)
48. Lahana Salatası (Ğıntur)
49. Taze Fasulye Salatası
50. Yer Elması Turşusu
51. Kırmızı Pancar Salatası
52. Taze Fasulye Salatası
53. Çerkes Salatası
54. Ezme Fasulye/Fasulye Ezmesi (Geşivute/Geşiğın)
55. Bal Kabağı Yemeği
56. Mancar
57. Gelincik Oturtması
58. Tavada Yumurta Kekejabh
59. Çerkes Peyniri (Adıghe Hoy)
60. Çiğ Sütten Tereyağı (Şapsenoth)
61. Hoyaje
62. Kudusuv
63. Kolay Ekşimik
64. Kolay Kudusuv
65. Yağsız Ekşimik
66. Demetaz
67. Metaz
68. Fiyonk Mantı (Thaçtakme)
69. Hak Haluj
70. Puf Böreği / Değerje - Açac
71. Thurje / Şelame / Halıbe
72. Vut Guth
73. Harıp
74. Haluvpaç / Haluv Zetevşıpık
75. Seku / Suqu
76. Böbrek Ezmesi
77. Kuru Et - İsli Et / Lığeğuğ
78. Lepsı
79. Lılıbj / Tlıbj

SAKARYA’DA YAŞAYAN HEMŞİNLİLERE AİT YEMEKLER

1. Mısır Ekmeği
2. Etli Lahana Dolması
3. Turşu Kavurma
4. Pazı Tavası
5. Kara Lahana Haşlaması
6. Muhlama

SAKARYA’DA YAŞAYAN GÜRCÜLERE AİT YEMEKLER

1. Fındıklı Pırasalı Barbunya
2. Erik/Nar Ekşili Yağda Yumurta (Mjane Qliavi Erbo Kvercxi)
3. Unlu Fındıklı Fasulye (Favili Qanci Lobio)
4. Küllü Mısır
5. Ezme Fasulye
6. Fındıklı Kara Lahana

SAKARYA MUTFAĞINDAN ÖRNEKLER

HAMUR İŞLERİ VE BÖREKLER
CEVİZLİ LOKUM

5 Ekmeklik Hamur
400 Gram Ceviz
100 Gram Fındık
1 Adet Yumurta
1 Su Bardağı Sıvı Yağ
2-3 Tatlı Kaşığı Çörek Otu/Susam
2-3 Çay Kaşığı Baharat

Genellikle mahalle fırınları yakıldıktan ve mancar pideleri piştikten hazırlanıp pişirilen bir börek türü olan lokum bayramlarda ve özel günlerde sofraların vazgeçilmez lezzetidir. Mayalanmış ekmek hamurundan yapılan lokum arzuya göre ceviz, fındık, peynir ya da kuru üzümle yapılır. Ceviz ve fındık çok ince olmamak şartıyla çekilir. 1 su bardağı sıvı yağın içine yumurta kırılarak karıştırılır. Hamurun 1/5’i düz bir zemin üzerinde yağ yumurta karışımı yardımıyla elle açılarak genişletilir ve üzerine ceviz ve fındık serpilir. Hamurun içine arzuya göre içine atılmış baharatlar da konarak rulo biçiminde sarılır. Bıçakla 5’er santimetrelik parçalar halinde kesilir ve kesilen tarafı yağlı tepsinin yukarısına gelecek şekilde yerleştirilir. Bir süre bekletilerek kabartılan hamurun fırına verilmeden önce, daha güzel pişmesini sağlamak için lokumların üzerini kapatacak kadar az miktarda yağ yumurta karışımı iyice sürülür. Çörek otu serpilerek pişmek üzere fırına atılır.
Manav Kültürü

ÇİZLEME

5 Kilogram Un
3 Litre Su
1 Yemek Kaşığı Pakmaya
Tatlı Kaşığı Tuz 2-3

Un, su ve tuz ile bir hamur hazırlanır. İçine pakmaya konur ve taşması için bekletilir. Taştıktan sonra ne kadar un katılacaksa ona göre un katılarak hamur çoğaltılır. Mayalanan hamur un katılarak çoğaltıldıktan sonra bir süre daha bekletilir ve hamur sulandırılır. Bu işleme bezeleme denir. Hamurlar bezelendikten sonra ekmek tahtası üzerinde beklemeye bırakılır. Diğer taraftan sac ateşe koyulur, üzeri yağlanır, kızdırılır. Sac iyice kızdıktan sonra, 1 kase ile hamur sacın üzerine dökülür. Dökülen hamurun ince olmasına dikkat edilir. Alt, üst pişirilir. Bu işlem hamur bitinceye kadar tekrarlanır.

PETLA

Un
1 Su Bardağı Su
Yoğurt Kilogram
4-5 Diş Sarımsak
4-5 Yemek Kaşığı Sıvı Yağ
1-2 Tatlı Kaşığı Tuz

Önce sarımsaklar bir kap içinde dövülür, daha sonra yoğurt içine ilave ederek sarımsaklı yoğurt elde edilir. Unun içine su ve tuz katarak boza kıvamında bir hamur hazırlanır. Daha sonra bu karışım kepçe yardımı ile yağlanmış bir teflon tavaya ince bir tabaka halinde dökülür. İki tarafı da pişirilir. Bütün karışım aynı şekilde pişirilir. Başka bir tepsiye pişen hamurlar tek tek konulup dizilir. Her katın üzeri sıvı yağ ile yağlanır ve üzerine sarımsaklı yoğurt konulur. 10-15 kat bu biçimde hazırlandıktan sonra en üstteki hamura az miktarda yağ ve sarımsaklı yoğurt konulur. Kareler halinde kesilerek sıcak fırında bir saat kadar pişirilip, sıcak olarak servis yapılır.
Makedon Kültürü

MUHLAMA

Mısır Unu 3-4 Yemek Kaşığı
Tereyağı 3 Yemek Kaşığı
Tel Peynir 1 Kase
Su 4 Su Bardağı
Tuz 2 Tatlı Kaşığı

Bakır bir tavada tereyağı eritilir. Mısır unu konulup pembeleşinceye kadar kavrulur. Tavaya ılık su ve peynir ilave edilir. Peynirin tuzuna göre tuzu ayarlanır. Hafif ateşte karıştırılarak yağını üzerine verinceye kadar pişirilir.
Hemşin Kültürü

PEÇELİ

750 Gram Yoğurt
Un
1 Su Bardağı Su
4-5 Yemek Kaşığı Sıvı Yağ
1-2 Tatlı Kaşığı Tuz

Yoğurt, su ve tuz karıştırılarak ayran haline getirilir. Bu karışıma un ilave edilerek, boza kıvamında bir hamur elde edilir. Bu boza kıvamındaki hamurdan yağlanmış bir tepsiye ince bir tabaka halinde dökülür. Tepsinin üzerine kor konulmuş bir sac kapatılarak üstten pişmesi sağlanır. Bu kat pişince üzerine yeni bir kat ince bir şekilde dökülür. Tekrar sac kapanır. Bu işlem karışım bitinceye kadar yapılır. En üst kat piştikten sonra tepsi kor üzerindeki sac ayağa konulur. Alttan ve üstten de bir saat kadar pişmesi sağlanır. Sıcak servis yapılır.
Makedon Kültürü

ÇORBALAR

DIMBIL ÇORBASI

Un 1 Küçük Kase
Tuz 1 Tatlı Kaşığı
Su 6 Su Bardağı
Sıvı Yağ 1 Tatlı Kaşığı
Soğan 1 Adet Orta Boy
Kırmızı Biber 2 Tatlı Kaşığı

1 Küçük kase un, 1 bardak su ve 1 tatlı kaşığı tuz ile hazırlanan mayasız bir hamurdan olur. Kıvamı biraz katı tutulur. Ancak bu çorbayı yapmak için özel bir hamur hazırlanmaz. Evlerde düdük makarna yapıldığı zaman makarna olarak sarılamayan hamurlar değerlendirilme amacıyla yapılan bir çorbadır. Kalan hamurlar kopartılarak unlu bir tepsinin içine atılarak bekletilir.
Öncelikle tencerede 6 bardak su kaynatılır. Parçalar karıştırılarak suyun içine atılır. Bu sırada 1 tatlı kaşığı tuz atılarak kaynamaya bırakılır. Diğer taraftan bir tavanın içine 2 kaşık sıvı yağ konur. İçine 1 orta boy ince doğranmış soğanlar atılır. Hafif pembeleşene kadar kavrulur. İçine 2 tatlı kaşığı toz kırmızı biber konarak kızdırılır. Hazırlanan sos kaynamakta olan çorbanın içine dökülür. Bir taşım daha kaynadıktan sonra ocaktan indirilir.
Manav Kültürü

BULGUR ÇORBASI

Bulgur 1 Su Bardağı
Süt 4 Su Bardağı
Su 2 Su Bardağı
Tuz Yeteri kadar
Kuru soğan 1 Küçük Boy
Tereyağı 2 Yemek Kaşığı
Kırmızı pul biber 1 Tatlı Kaşığı

Bulgur ayıklanır, yıkanır ve tencereye konur. Bulgurun üzerine su ve çiğ süt konur. Bulgur piştiğinde tuz konur ve ateşten alınır. İnce doğranmış soğan yağ ile kavrulur, kırmızı pul biber ilave edilir ve çorbanın üzerine gezdirilir. Çerkez Kültürü

TATLILAR

İNCİR UYUŞTURMASI

Manda Sütü 1 Kilogram
Kuru İncir ? Kilogram
Şeker 4 Yemek Kaşığı

İncir yıkanır; kuşbaşı biçiminde doğranır. Kaynak sütle incir ezilir. 4 yemek kaşığı şeker konur. Üstüne tekrar kaynak süt konarak üstü kapatılarak uyuşturulur.
Abhaz Kültürü/Muhacir Kültürü

ÜRE

Üre; özellikle bayram ve düğünlerde yapılan özel bir tatlıdır. Bir tencerenin içine 2 litre süt konularak, kaynatılmaya bırakılır. Diğer taraftan darı çok ince olarak çekilir. Daha önce kaynamaya bırakılan sütün içine yavaş yavaş koyulur. Karışım 15-20 dakika kaynatıldıktan sonra içine bir miktar şeker ilave edilerek, dibi tutmaması için çok kısık ateşte 15-20 dakika daha koyu bir kıvam alıncaya kadar karıştırır. Kaselere konulur ve soğuk servis yapılır.
Manav Kültürü

KABAK TATLISI

Kabak 2 Kilogram
Ceviz İçi 250 Gram
Toz Şeker 750 Gram
Hindistan Cevizi 5-6 Çay Kaşığı
Çam Fıstığı 5-6 Çay Kaşığı

Kabaklar 2-3 cm. kalınlığında 7-8 cm. eninde parçalara ayrılarak kabukları soyulur, yıkandıktan sonra tencereye konur. Bir kat kabak, bir kat şeker yerleştirilir. Bu şekilde bir gece bekletilerek kabağın kendi suyunu salması sağlanır. Saldığı su ile kapağı kapalı olarak kabaklar yumuşayıncaya kadar kaynatılır. Daha sonra tencerenin kapağı açık olarak suyu çekinceye kadar kaynatılır. Sıcakken bir tepsiye dizilerek bir süre fırında pişirilir. Soğuyuncaya üzerine ceviz serpilir (Hindistan cevizi, çam fıstığı gibi malzemelerle de süslenebilir.)
Manav Kültürü

ABHAZ TATLISI

Kuru yufka 8 Adet
Ceviz içi 1 Su Bardağı
Şeker 2 Su Bardağı
Su 2 Su Bardağı
Sıvı yağ 1 Su Bardağı

Yufkaların arasına yağ sürülür. Ceviz çekilir, 2-3 yufka arasına serilir. Su şeker ile şurup yapılır. Fırında pişirilen yufkaların üzerine dökülür.
Abhaz Kültürü

UHUT

Buğday ve sudan yapılan Uhut bir tatlı türüdür. Hiçbir tatlandırıcı kullanılmadan yapılan, tadını ve lezzetini kendi kıvamından alır. Yapılması uzun sürdüğü ve yorucu olduğu için özel günlerde yapılır. Uhut yapılırken 18 litrelik teneke tabanından çiviyle 15-20 yerinden delinir. Delinen teneke yarısına kadar buğdayla doldurulur. Güneş ışığı almayan loş bir yere ıslatılarak bırakılır. İki günde bir ıslama işine devam edilir. Her ıslamadan önce buğday iyice karıştırılır. Buğday çimlenmeye başladığı zaman teneke dolmaya başlar. Çimlenme ilerledikçe buğday topaklanmaya başlar. Buğdayın topaklanmaya başlamasıyla birlikte ufalanarak bez üzerine serilir. Ufalanarak birbirinden ayrılan buğday yeniden tenekeye alınıp, ıslatılmaya devam edilir. Bu işlem 15 gün kadar sürer. Bu zaman zarfında buğday tanelerinin saçak kökleri ve filizleri 4-5 santimetre. kadar uzar. Saçak kökleri ile filizleri beyaz olur. Saçak kökleri ve filizleri yeşillenirse uhut acımtırak olur ve tat özelliğinden uzaklaşır. Yeşerme başlamadan yani olgunlaşan çimler bir tokmak veya yuvarlak bir taş ile dövülerek ezilip suyu alınır. Elde edilen bu suya çok az bir miktar su katılarak, büyük bir kap içerisinde kaynatılmak üzere ateşin üzerine konur. Kaynamaya başlayınca çok katı olmayacak biçimde un ilave edilerek karıştırılmaya başlanır. Kaynatma işi sıvı halde bulunan bu karışımın koyulaşmasına kadar devam eder. Koyulaşmaya başladığı zaman üzeri sakızlanmaya başlar. Bu safhadan sonra artık kıvamını almaya başlamıştır. Kıvamını alan uhut koyu kahve rengini alır. Uhut 15 dakika daha ateşte tutulduktan sonra, ateşten indirilerek soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra kavanozlara doldurulup, kahvaltılarda ekmeğe sürülerek yenir.
Manav Kültürü
ABHAZ PEYNİRİ

Süt 10 Litre
Peynir Mayası 20-25 Gram
Tuz Yeteri kadar

Hafif ılık süte peynir mayası konur. 1,5-2 saat bekletilir. Maya tuttuktan sonra ortaya çıkan peynir elle bir araya toplanır. Bir sahanda sıkıştırılır. 24 saat bekletilir. Hafif kabardıktan sonra dilimlenir. Ocakta kaynamakta olan suya konur, tahta kaşıkla karıştırılır. Sıcakken istenilen şekil verilebilir (örgü, tekerlek şekilleri gibi) Üzeri tuzlanır, sıcak sudan 1-2 kaşık yapışmaması için üstüne gezdirilir.

NOT : Çerkes peyniri olarak piyasa da satılmaktadır.
Abhaz Kültürü

PAZI TAVASI

Pazı 4 Bağ
Soğan 3 Orta Boy
Sarımsak 5-6 Diş
Tereyağı/Zeytinyağı 2 Yemek Kaşığı
Tuz 2 Tatlı Kaşığı

Tavaya soğanlar halka halka doğranır ve tereyağında kavrulur. Haşlanıp süzülen pazılar sıkılarak yağda kavrulmuş soğana ilave edilir. Ezilmiş sarımsak ve tuz konup 10-15 dakika kavrulur.
Hemşin Kültürü

KARA LAHANA (Ahul Eysarçaça)

Kara Lahana 1 Kilogram
Kuru soğan 2 Orta Boy
Sıvı yağ 2 Yemek Kaşığı
Acıka 1 Yemek Kaşığı
Sıcak Su 4 Su Bardağı
Mısır unu 1 Yemek Kaşığı
Taze ahusha 1/2 Demet
Tuz Yeteri kadar

Kara lahana haşlanır, suyunun çıkması için biraz sıkılır, ince ince doğranır. İnce doğranmış soğan yağla kavrulur, acıka eklenir. Bu karışım lahanaya konur ve üzerine iki bardak sıcak su eklenir, ateşe konur. Başka bir kapta 1/2 bardak suyla mısır unu karıştırılır. Kaynamaya başladığında hazırlanan mısır unu lahananın üzerine dökülür, tuz ilave edilir. Taze ahusha ince kıyılır ve üzerine konur.
Abhaz Kültürü

DARTILI KEŞKEK

Süt (dartı yapmak için) 6-7 Litre
Tavuk 1 Adet
Aşurelik Buğday 1/2 Kilogram
Soğan 1 Baş Orta Boy
Tuz 1-2 Tatlı Kaşığı
Su 1,5 Litre (6 Su Bardağı)
Tereyağı 2 Yemek Kaşığı
Karabiber Çay Kaşığının Ucuyla
Kırmızı Biber Çay Kaşığının Ucuyla

Yurdumuzun birçok yöresinde yapılan Keşkeğin, Sakarya yemek kültüründe ayrı bir yeri bulunmaktadır ilde özellikle düğünlerde yapılan özel günlerin vazgeçilmez yemeği olan keşkek ağır, hatırlı misafirlere yapılan özel bir yemektir. Herkesin yapamadığı keşkek, yemek olarak ayrı bir ustalık ve maharet gerektirmesi nedeniylede oldukça önemlidir.

DARTI: Süt kaynatılmadan bir süre bekletilir. Daha sonra üzerinde oluşan yağlı tabaka alınarak bir tencerede biriktirilir. Tencere içindeki hafif yağlı tabaka ocakta (hafif ateşte) kırmızılaşıncaya kadar kaynatılır. Pırtık pırtık bir şekil alınca ateşten alınır. Bir kap içine boşaltılarak donması beklenir. Yağlı bölüm üste, tortu altta kalacak biçimde donan malzeme; kahvaltılarda ve makarnalarda sos olarak kullanılan dartı özellikle keşkek yapımında tüketilir.

KEŞKEK: Kılçıklı sivri beyaz (döğme-dövülerek kabuğu çıkarılmış buğday-/aşurelik) buğdaydan yapılır. Keşkek yapılmadan bir gün önce buğday akşamdan yıkanarak ıslanır ve biraz kabarması sağlanır.

Ertesi gün ise, hazırlanan tavuk iyice yumuşayıncaya yaklaşık 1,5 saat kadar suda haşlanır. Tavuk haşlandıktan sonra bir kepçeyle tencereden alınır. Diğer tarafta akşamdan hazırlanan buğday tavuk suyuna atılır, 1-2 kez tahta bir kaşıkla çevrilerek ocakta kaynatılır. Suyu az ise üzerini 1 parmak örtecek kadar su ilave edilir ve yeterince tuz konur. Ilınmış olan tavuk kemiklerinden ayıklanır, ince ince didiklenir ve küçük parçalar halinde, kaynatılan buğdayın içine katılır. Kaynatılan malzeme tahta kaşıkla ezilerek buğdayla etin birbirine yedirilmesi sağlanır. Koyulaştığı zaman servis tabağına alınır.

Diğer tarafta bir tavanın içinde tereyağı kavrulur. İçine hazırlanan dartı, kırmızı ve kara biber konur. Hazırlanan keşkeğin içine üzerine dökülerek sıcak servis yapılır.

Keşkek yemek olarak cemiyetlerde (düğünlerde, sünnetlerde vb. toplantılarda) mutlaka pişirilir ve konuklara ikram edilir. Yöre halkı “düğüne gidiyoruz” yerine “keşkek yemeğe gidiyoruz” sözünü yaygın biçimde kullanmaktadır. Yine yörede genç kız ve delikanlılara; “ne zaman evleniyorsun?” anlamında, “senin keşkeğini ne zaman yiyeceğiz” biçiminde takılırlar.
Manav Kültürü

BİRYAN

Tavuk (veya Kuşbaşı Et) 1 Adet (_ Kilogram )
Pirinç 1 Kase
Margarin 100 Gram
Tuz 1-2 Çay Kaşığı

Tavuk ya da kuşbaşı et suda haşlanır. Haşlanırken üzerinde oluşan kef alınır. 1 Kase pirinç yıkandıktan sonra 100 gram margarin ile 10-15 dakika kadar kavrulur. Fırın 250 derecede ısıtılır ve kavrulan pirinç fırına dayanıklı bir kabın içine alınır. Üzerine 2.5 kase kadar kaynamış et veya tavuk suyundan (sıcak olarak) ilave edilir ve önceden ısıtılmış fırına konulur. Pirinç suyunu çekmeye başlayınca fırından çıkarılır. Üzerine ayıklanmış tavuk eti veya kuşbaşı etler konularak tekrar fırına sürülür. 5 Dakika daha demlenen pirinçlerimiz fırından çıkarılır. Sıcak olarak servis yapılır.
Makedon Kültürü

ÇERKES TAVUĞU / EPIŞIPS

Tavuk 1 Adet Orta Boy
Ceviz içi 1 Kilogram
Kişniş 1 Tatlı Kaşığı
Acıka 1 Tatlı Kaşığı
Mısır Unu 1 Su Bardağı
Buğday unu 1 Su Bardağı
Kırmızı acı biber 10-15 Adet
Sarımsak 2 Diş
Tereyağı 3 Yemek Kaşığı
Sıvı yağ 1 Su Bardağı
Kuru soğan 2 Orta Boy
Kırmızı toz biber 1 Tatlı Kaşığı

Temizlenmiş ve parçalara ayrılmış tavuk yağ soğanla kavrulur. İçine bol su konur ve haşlanır. Acıka ilave edilir. Mısır unu ve buğday unu ile hamur haline getirilir, 6`ya bölünür, kaynayan tavuk suyuna atılır. Piştiğinde eti ayrı bir kaba, hamurlar ayrı bir kaba konur. Kırmızı kuru biber suda kaynatılır, şişirilir, çekirdeklerinden ayrılır. Biberler, _ kg ceviz içi, 2 diş sarımsak, kişniş ve hamurlar et makinesinden 2-3 kere geçirilir. Bu karışım tavuk suyu ile boza kıvamında inceltilir, makarna süzgecinden geçirilir. İçerisinde kırmızı biber kabuğu kalmaması sağlanır. Bu karışım ateşte yavaş yavaş kaynatılır. Sulu ise eritip buğday unu ilave edilir, koyu ise et suyu konur. Fokurdamaya başladığında etler konur, biraz daha kaynatılır. Üzerine toz biber ilave edilmiş kızgın tereyağı gezdirilir. Pasta ile yenir.
Çerkes Kültürü